Προτάσεις του ΙΕΠ για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας Γυμνασίου σχολικού έτους 2019-20
Σύμφωνα με τις οδηγίες για το συγκεκριμένο μάθημα η ύλη για κάθε τάξη συνοπτικά περιγράφεται παρακάτω:
Α΄ Γυμνασίου
Θεματικοί άξονες: Σχολείο, Φύση Υγεία και Διατροφή, Θέατρο/ κινηματογράφος, Δραστηριότητες, Ο κόσμος μέσα από την οθόνη/ εικόνα, Αθλητισμός, Γνώση, Τόπος και πολιτισμός
Κειμενικά είδη: Περιγραφή, Αφήγηση, Επιχειρηματολογία, Πολυτροπικά κείμενα
Δεξιότητες: Κατανόηση προφορικού λόγου, Κατανόηση γραπτού λόγου, Παραγωγή προφορικού λόγου, Παραγωγή γραπτού λόγου, Παράγραφος, Περίληψη
Γραμματικά- συντακτικά φαινόμενα: Προτάσεις, Ονοματική φράση – Επιθετικός προσδιορισμός, Κλίση ουσιαστικών – επιθέτων, Ρήμα, Οι πτώσεις και οι λειτουργίες τους, Οριστικό και αόριστο άρθρο, Παρατακτική και υποτακτική σύνδεση, Ασύνδετο σχήμα
Β΄ Γυμνασίου
Θεματικοί άξονες: Ταξίδια, Οικογένεια, Φιλία, Σχολείο, Εργασία, Ενημέρωση, Σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα
Γένη Λόγου (Σύμφωνα με τη διάκριση της ισχύουσας σχολικής γραμματικής,σελ. 174-178) - Κειμενικά είδη (Σύμφωνα με τη διάκριση στα ισχύοντα ΔΕΠΠΣ και ΑΠΣ): Περιγραφή, Αφήγηση, Επιχειρηματολογία
Δεξιότητες: Κατανόηση προφορικού λόγου, Κατανόηση γραπτού λόγου, Παραγωγή προφορικού λόγου, Παραγωγή γραπτού λόγου, Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου, Περίληψη κειμένου-Πλαγιότιτλοι, Συνοχή ευρύτερου κειμένου, Αξιολόγηση και διατύπωση επιχειρημάτων
Γραμματικά - συντακτικά φαινόμενα: παρεπόμενα του ρήματος (διαθέσεις, φωνές, εγκλίσεις, τροπικότητες, ποιόν ενέργειας, χρόνοι, αριθμοί, πρόσωπα), ενεργητική και παθητική σύνταξη, προσωπική και απρόσωπη σύνταξη, επιρρηματικοί προσδιορισμοί, αντωνυμίες, παραθετικά επιθέτων, σύγκριση, σχηματισμός λέξεων με σύνθεση, ετυμολογικά συγγενείς λέξεις
Γ΄ Γυμνασίου
Θεματικοί άξονες: Ελλάδα, Ευρώπη, Ρατσισμός, κοινωνικά στερεότυπα και προκαταλήψεις ,Ειρήνη – Πόλεμος, Ενεργοί πολίτες, Τέχνη, Προβληματισμοί για το
μέλλον
Γένη Λόγου: Περιγραφή, Αφήγηση, Επιχειρηματολογία
Δεξιότητες: Κατανόηση προφορικού λόγου, Κατανόηση γραπτού λόγου, Παραγωγή προφορικού λόγου, Παραγωγή γραπτού λόγου, Περίληψη κειμένου, Ερευνητική εργασία
Γραμματικά - συντακτικά φαινόμενα: Παρατακτική και Υποτακτική σύνδεση προτάσεων, Δευτερεύουσες ονοματικές και επιρρηματικές προτάσεις, Ευθύς και πλάγιος λόγος, Σχήματα λόγου, Σημεία στίξης
Στον χρόνο που απομένει οι εκπαιδευτικοί σκόπιμο είναι να δώσουν έμφαση στην υποστήριξη των μαθητών να κατακτήσουν δεξιότητες κατανόησης και παραγωγής λόγου και κατανόησης των ειδολογικών χαρακτηριστικών των γενών του λόγου.
Ως προς τα γραμματικά – συντακτικά φαινόμενα μπορούν να επιμείνουν στα παρακάτω φαινόμενα, εάν έχουν καλύψει όσα προηγούνται με τη σειρά που εμφανίζονται παραπάνω:
Στην Α΄ Γυμνασίου, Ομοιόπτωτοι – Ετερόπτωτοι προσδιορισμοί
Στη Β΄ Γυμνασίου, Βαθμοί επιθέτων, Αντωνυμίες
Στη Γ΄ Γυμνασίου, Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις
Νεοελληνική Λογοτεχνία Α', Β', και Γ' Γυμνασίου
Ως γενική οδηγία για την ομαλή ολοκλήρωση της σχολικής χρονιάς, την επανένταξη των μαθητών/τριών στην εκπαιδευτική διαδικασία και την καλύτερη κατά το δυνατόν μετάβαση στην επόμενη σχολική χρονιά, για το μάθημα της Λογοτεχνίας προτείνεται:
Να μη δοθεί έμφαση στην ποσοτική διάσταση με συγκεκριμένο αριθμό κειμένων που πρέπει να διδαχθούν αλλά στην ποιοτική διάσταση των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων, δηλαδή να ενισχυθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες, ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στους στόχους του μαθήματος.
Ειδικότερα και σύμφωνα με τις «Οδηγίες για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας και της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στο Γυμνάσιο για το σχολικό έτος 2019 – 2020»/Αρ.Πρωτ.143773/Δ/17-09-2019 του ΥΠΑΙΘ:
επιτύχει στόχους που αποβλέπουν:
α) στην ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σχέσης των μαθητών/τριών με τα κείμενα και
β) στην καλλιέργεια μίας ποικιλίας αναγνωστικών και κοινωνικών δεξιοτήτων (ανάγνωση, ακρόαση, συγγραφή, κριτική, συγκριτική εξέταση κειμένων και οπτικών, θεατρική αναπαράσταση, μετουσίωση και μεταφορά συναισθημάτων σε νέο κείμενο, διερεύνηση των δυνατοτήτων της γλώσσας ως μέσου προσωπικής και καλλιτεχνικής έκφρασης, παρουσίαση και υποστήριξη κειμένων, κλπ.) στο πλαίσιο μίας αναγνωστικής ομάδας.
Σε κάθε περίπτωση, «οι διδάσκοντες/διδάσκουσες χρειάζεται να αντιλαμβάνονται τη διδασκαλία του μαθήματος, όχι ως άθροισμα κειμένων και γνώσεων που πρέπει να δοθούν για απομνημόνευση, αλλά ως ένα σύνολο στόχων». Εξάλλου όλες οι δραστηριότητες που θα επιλέξουν οι εκπαιδευτικοί «πριν από την ανάγνωση και μετά την ανάγνωση κειμένων, αποβλέπουν στη δημιουργία επαρκών αναγνωστών/ στριών.» (Βλ. Οδηγίες σσ.40-45)
