Οδηγίες διδασκαλίας σχολικού έτους 2025-2026 για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ τάξης Γυμνασίου
Σχολικό εγχειρίδιο
«Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου» των Ν. Μπεζαντάκου, Ε. Λουτριανάκη, Α. Παπαθωμά και Β. Χαραλαμπάκου.
Οι ενότητες της ύλης θα διδαχθούν δύο (2) ώρες την εβδομάδα κατά την περίοδο Σεπτεμβρίου-Μαΐου.
Ερμηνεία συμβόλων
☑ Βασικό | Να προσεγγιστεί υποχρεωτικά
✎ Βασικό με τροποποίηση | Να προσεγγιστεί με προσαρμογή
🔘 Πρόσθετο | Να προσεγγιστεί προαιρετικά
✖ Να μη διδαχθεί
Παρατηρήσεις - Γενικές Οδηγίες
1. Η διδασκαλία των επιμέρους γραμματικοσυντακτικών φαινομένων είναι κειμενοκεντρική. Οι μαθητές/τριες έρχονται σε επαφή με την αρχαία γλώσσα μέσα από τα αρχαία κείμενα και με τρόπο διερευνητικό μαθαίνουν τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα της γλώσσας. Κατά τη διδασκαλία ενδείκνυται οι μαθητές/τριες να χρησιμοποιούν και τα βιβλία αναφοράς (Γραμματική - Συντακτικό), όταν και όπου χρειάζεται, με την καθοδήγηση του/της εκπαιδευτικού.
2. Σε κάθε ενότητα, θεωρείται σημαντικό η διδασκαλία των επιμέρους γραμματικοσυντακτικών, ετυμολογικών και λεξιλογικών φαινομένων να συνδέεται με αναφορές και παραδείγματα στη νέα ελληνική (εφεξής: ν.ε.) γλώσσα. Επίσης, προτείνεται η πορεία από το γνωστό προς στο άγνωστο, από τη συγχρονία στη διαχρονία.
3. Από το κεφάλαιο «Λεξιλογικά» διδάσκεται η 2η και η 3η στήλη του πίνακα, με έμφαση στις λέξεις που χρησιμοποιούνται και στη νέα ελληνική.
4. Από τις ασκήσεις του σχολικού εγχειριδίου συνιστάται να προτιμώνται αυτές που ζητούν αναγνώριση τύπων της αρχαίας ελληνικής (εφεξής: α.ε.) που δεν έχουν επιβιώσει στη ν.ε. (με τη μορφή ερωτήσεων κλειστού τύπου) και την παραγωγή τύπων που έχουν επιβιώσει στη ν.ε. (με ασκήσεις μετασχηματισμού λέξεων εντός φράσεων ως προς τον αριθμό, τη φωνή, τον χρόνο, την πτώση).
5. Συνιστάται η διόρθωση των ασκήσεων να γίνεται στην τάξη από τους ίδιους τους/τις μαθητές/τριες με αξιοποίηση και των βιβλίων αναφοράς (Γραμματική – Συντακτικό).
6. Τα παράλληλα κείμενα αξιοποιούνται όπου κρίνει ο/η εκπαιδευτικός ότι είναι αναγκαίο για την εμπέδωση της ύλης.
7. Η πρόβλεψη για εξαίρεση συγκεκριμένων ενοτήτων ή υποενοτήτων από τη διδακτέα ύλη, καθώς και η δυνατότητα προαιρετικής διδασκαλίας ορισμένων άλλων, έχει στόχο να ενισχύσει την παιδαγωγική ευελιξία του/της εκπαιδευτικού.
8. Ο διδακτικός χρόνος που ενδέχεται να περισσέψει μπορεί να αξιοποιηθεί για εμβάθυνση, επανάληψη, υποστήριξη ή άλλες παιδαγωγικά τεκμηριωμένες διδακτικές επιλογές, ανάλογα με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών και μαθητριών.
9. Στο πλαίσιο του διδακτικού σχεδιασμού οι εκπαιδευτικοί, προκειμένου να αξιοποιήσουν τις προτεινόμενες διαδικτυακές πηγές από το διδακτικό υλικό, να προβαίνουν σε επανέλεγχο της εγκυρότητάς τους, διότι ενδέχεται λόγω του δυναμικού τους χαρακτήρα ορισμένες από αυτές να είναι ανενεργές ή να οδηγούν σε διαφορετικό περιεχόμενο.
10. Πρόσθετο διδακτικό υλικό και οδηγίες για τα μαθήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και των Αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση για όλες τις τάξεις του Γυμνασίου υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ: Τμήμα Β΄: Προγραμμάτων Σπουδών και Εκπαιδευτικού Υλικού - Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής
Πολιτικής.
Η διδακτέα ύλη διαμορφώνεται ως ακολούθως:
Ενότητα 1
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 3 ώρες
Κείμενα
✎ Ε. Ροΐδη, «Αθηναϊκοί περίπατοι», Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Α' Γενικού Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή.
✎ Γ. Βιζυηνού, «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», βλ. Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
✎ Αγία Γραφή, Λουκ. ι΄ 25-37 «Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη», βλ. Αποστολική διακονία Εκκλησίας της Ελλάδος
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Εισαγωγικά στην αρχαία ελληνική γλώσσα
☑ Η καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου.
☑ Οι διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής (απλή αναφορά).
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Διαβάζονται μέσα στην τάξη αποσπάσματα από τα κείμενα.
✎ Σελ. 12: 1-5. Ζητείται από τους/τις μαθητές/τριες να αναγνωρίσουν λέξεις που τους είναι γνωστές και τύπους λέξεων άγνωστων σε αυτούς/ές.
Ενότητα 2
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 3 ώρες
Κείμενo
☑ Σελ. 14, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες. Απλή αναφορά στο πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες.
☑ Φθόγγοι και γράμματα
- Αναλυτική διδασκαλία σε συσχετισμό με τη νεοελληνική γλώσσα.
- Να εξηγηθεί στους/στις μαθητές και μαθήτριες ότι πρόκειται για γλώσσα που είχε εντελώς διαφορετική προφορά από τη σημερινή (προσωδία/μουσικότητα – δυναμική προφορά / τονικότητα).
- Προτείνεται η αναφορά στη διαφορετική προφορά συγκεκριμένων γραμμάτων (η, υ, β, δ, γ, ζ), των διπλών συμφώνων, των μακρών και των βραχέων, των δίχρονων και των διφθόγγων.
- Να εξηγηθεί ότι η ορθογραφία της ν.ε. γλώσσας διατηρείται για ιστορικούς λόγους.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Να δοθεί η μετάφραση του κειμένου. Οι μαθητές/τριες παρακινούνται να τη συγκρίνουν με το αρχαίο κείμενο και να διακρίνουν την αναλυτικότητα του ν.ε. λόγου σε σχέση με τον α.ε. λόγο.
✎ Σελ. 15: Τα γλωσσικά σχόλια αξιοποιούνται από τον/την εκπαιδευτικό μερικώς, με την επισήμανση συγκεκριμένων λέξεων που συναντάμε και στη ν.ε. γλώσσα, π.χ. καλός -ή -όν, αἰσχρός -ά -όν κ.λπ.
✎ Σελ. 16, 19.
🔘 Για τη διδασκαλία της ενότητας, βλ. «Πύλη για την ελληνική γλώσσα» και τα σενάρια του αποθετηρίου «Πρωτέας» Aρχαία και νέα ελληνικά - ομοιότητες και διαφορές, Αρχαία και νέα ελληνικά - ομοιότητες και διαφορές
Ενότητα 3
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 3 ώρες
Κείμενo
☑ Σελ. 20, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Αναλυτική διδασκαλία των τόνων και των πέντε βασικών κανόνων τονισμού σε αντιδιαστολή με τη ν.ε. γλώσσα.
☑ Γίνεται σύντομη αναφορά στην οξεία, τη βαρεία και την περισπωμένη, για ποιο λόγο ονομάζονται έτσι κ.λπ.
☑ Γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στη δοτική και στις επιβιώσεις της στη ν.ε. γλώσσα.
🔘 Κατά τη διδασκαλία της ετυμολογίας αφετηρία αποτελεί η ν.ε. γλώσσα.
🔘 Οι μαθητές/τριες διερευνούν πώς δημιουργούνται οι λέξεις και δίνονται γενικές πληροφορίες για την παραγωγή και τη σύνθεση, χωρίς λεπτομέρειες.
🔘 Οι μαθητές/τριες διαπιστώνουν τη διαφορά των πρωτότυπων λέξεων από τις σύνθετες με παραδείγματα από το κείμενο.
🔘 Εξηγείται η χρήση των πνευμάτων και ο λειτουργικός ρόλος της δασείας στη σύνθεση λέξεων με παραδείγματα και από τη ν.ε. γλώσσα. Τα παρεπόμενα των πτωτικών (των ρημάτων δίνονται σε άλλη ενότητα).
🔘 Γίνεται σύντομη παρουσίαση των μερών του λόγου και των παρεπομένων των πτωτικών σε συσχετισμό με τη νεοελληνική γλώσσα.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Σελ. 21: Τα γλωσσικά σχόλια αξιοποιούνται μερικώς με την επισήμανση συγκεκριμένων λέξεων που συναντούμε και στη ν.ε. γλώσσα. Οι μαθητές/τριες συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του κειμένου, αξιοποιώντας τις ερωτήσεις 1-2.
✎ Προτείνεται η διαγραμματική απεικόνιση του περιεχομένου του κειμένου με άξονα το υποκείμενο «Αθηναĩοι» (αναδεικνύονται οι συγκεκριμένες δραστηριότητές τους).
☑ Σελ. 25: Αξιοποιείται ο πίνακας με τις στερεότυπες εκφράσεις.
🔘 Για τη διδασκαλία της ενότητας βλ. Πύλη για την ελληνική γλώσσα
Ενότητα 4
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 4 ώρες
Κείμενo
☑ Σελ. 28, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής ουσιαστικών από ουσιαστικά, χωρίς να ζητείται από τους/τις μαθητές/τριες η απομνημόνευση των κατηγοριών (υποκοριστικά κ.λπ.). Για αφόρμηση στη διδασκαλία μπορούμε να δώσουμε παραδείγματα από τη ν.ε. γλώσσα.
☑ Το άρθρο. Η β΄ κλίση των ουσιαστικών.
Αναλυτική διδασκαλία του άρθρου και της β΄ κλίσης των ουσιαστικών σε συσχετισμό με τη ν.ε. γλώσσα. Ομοιότητες/διαφορές.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Να δοθεί η μετάφραση του κειμένου. Οι μαθητές/τριες παρακινούνται να τη συγκρίνουν με το αρχαίο κείμενο. Συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του κειμένου με τη βοήθεια των ερωτήσεων 1-3 της σελ. 29.
✎ Παραπέμπονται οι μαθητές/τριες στο κείμενο για να αναζητήσουν / αναγνωρίσουν τους τύπους της β΄ κλίσης των ουσιαστικών
🔘Το δεύτερο παράλληλο κείμενο της ενότητας 3 (σελ. 144) αξιοποιείται για εμπέδωση της ύλης λόγω πληθώρας ουσιαστικών της β΄ κλίσης.
Ενότητα 5 και στοιχεία των ενοτήτων 3 και 4
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 4 ώρες
Κείμενo
☑ Σελ. 36, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής ουσιαστικών από ουσιαστικά (Β΄ μέρος), χωρίς να ζητείται από τους/τις μαθητές/τριες η απομνημόνευση των κατηγοριών (παρώνυμα κ.λπ.). Σκόπιμη η αναφορά στη ν.ε. γλώσσα.
☑ Τα παρεπόμενα του ρήματος (από την ενότητας 3).
☑ Διδασκαλία οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα ενεργητικής φωνής των βαρύτονων ρημάτων και οριστικής ενεστώτα του ρήματος εἰμί. Οριστική μέλλοντα αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων.
☑ Εξηγούνται οι φθογγολογικές αλλαγές στον μέλλοντα των αφωνόληκτων ρημάτων.
☑ Διδασκαλία των προσωπικών αντωνυμιών (από την ενότητα 4).
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Να δοθεί η μετάφραση του κειμένου. Το αρχαίο κείμενο θα χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη της διδασκαλίας του ρήματος. Οι μαθητές/τριες συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του κειμένου με τη βοήθεια και των ερωτήσεων 1-3 της σελ. 38.
✎ Οι μαθητές/τριες καλούνται να εντοπίσουν μέσα στο κείμενο ιδίως το απαρέμφατο και τη μετοχή, ώστε να γίνει ιδιαίτερη αναφορά κατά τη διδασκαλία.
☑ Σελ. 39: 1-2.
✎ Σελ. 41: 2. Οι μαθητές/τριες καλούνται να σχηματίσουν παράγωγα ουσιαστικά από άλλα ουσιαστικά.
✎ Σελ. 35: 1-2. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην αναγνώριση των προσωπικών αντωνυμιών.
✎ Σελ. 43: 1-7. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην αναγνώριση και στην κλίση της οριστικής
ενεστώτα και μέλλοντα ενεργητικής φωνής των βαρύτονων ρημάτων, της οριστικής ενεστώτα του ρήματος εἰμί και της οριστικής μέλλοντα των αφωνόληκτων βαρύτονων ρημάτων.
Ενότητα 6
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 4 ώρες
Κείμενo
☑ Σελ. 44, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής ουσιαστικών από ρήματα, χωρίς να ζητείται από τους/τις μαθητές/τριες η απομνημόνευση των κατηγοριών (το πρόσωπο που ενεργεί κ.λπ.). Σκόπιμη η αναφορά στη ν.ε. γλώσσα και στις αλλαγές που γίνονται στον σχηματισμό κάποιων λέξεων (π.χ. ὁ γραφεύς/ο γραφέας, ὁ ήγεμών/ο ηγεμόνας).
☑ Α΄ κλίση των ουσιαστικών
Με βάση το κείμενο διδάσκεται η α΄ κλίση των ουσιαστικών και επισημαίνονται ιδιαίτερα οι διαφορετικές καταλήξεις του θηλυκού στη γενική και δοτική. Επισημαίνονται οι όμοιοι τύποι στις καταλήξεις στη ν.ε. γλώσσα (ώρα, πολιτεία) και οι διαφορετικοί (τράπεζα).
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Οι μαθητές/τριες μπορούν με τη χρήση των γλωσσικών σχολίων να προσπελάσουν νοηματικά το κείμενο. Συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του κειμένου με τη βοήθεια των ερωτήσεων 1-4 της σελ. 46.
✎ Οι μαθητές/τριες αναγνωρίζουν μέσα στο κείμενο τους τύπους της α΄ κλίσης.
🔘 Ενισχυτικά για τη διδασκαλία της ενότητας, βλ. στο αποθετήριο του «Πρωτέα» το σχετικό σενάριο zika_omorfia_aisopos.doc
Ενότητα 8 (η 7 θα διδαχθεί αμέσως μετά)
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 4 ώρες
Κείμενo
☑ Σελ. 67, το κείμενο της άσκησης 5 (Μύθος του Αισώπου)
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Εξηγείται η λειτουργία της παραγωγής ουσιαστικών από επίθετα. Επισημαίνονται οι ομοιότητες στις καταλήξεις με τη ν.ε. γλώσσα πολλών παράγωγων λέξεων (δικαιοσύνη κ.ά.), αλλά και οι διαφορές (βαρύτης, μονάς κ.ά.).
☑ Διδάσκονται τα δευτερόκλιτα επίθετα και εξηγείται ο τίτλος λόγω της όμοιας κλίσης των αρσενικών – ουδετέρων με τη β΄ κλίση και των θηλυκών με την α΄ κλίση.
☑ Διδάσκεται η δεικτική αντωνυμία οὗτος, αὕτη, τοῦτο.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Οι μαθητές/τριες συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του κειμένου, ιδιαιτέρως τη φράση «σύν Άθηνᾷ καί χεῖρα κίνει», που χρησιμοποιούμε και σήμερα.
☑ Σελ. 63: 2-4.
✎ Σελ. 64: 1-2. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην παραγωγή ουσιαστικών από επίθετα.
✎ Ζητείται η αναγνώριση τύπων των δευτερόκλιτων επιθέτων μέσα στο κείμενο. Οι μαθητές/τριες καλούνται να βρουν τους όμοιους τύπους στις καταλήξεις στη ν.ε. γλώσσα (καλός, ή, όν) και τους διαφορετικούς (ἔνδοξος, ον).
✎ Σελ. 67: 1-5. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην αναγνώριση και στην κλίση των δευτερόκλιτων επιθέτων και της δεικτικής αντωνυμίας οὗτος, αὕτη, τοῦτο.
Ενότητα 7
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 4 ώρες
Κείμενο
☑ Σελ. 52, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Απλή αναφορά στην παραγωγή ουσιαστικών από ρήματα. Επισήμανση ομοιοτήτων με τη ν.ε. γλώσσα.
☑ Η αύξηση. Οριστική παρατατικούαορίστου ενεργ. φωνής και οριστική παρατατικού του εἰμί.
Εξηγείται ο σχηματισμός της αύξησης στους ιστορικούς χρόνους (παρατατικός- αόριστος) και επισημαίνονται οι ομοιότητες και οι διαφορές με τη ν.ε. γλώσσα (ότι στην α.ε. γλώσσα η αύξηση είναι πάντοτε σε όλα τα πρόσωπα, ενώ στην ν.ε. όχι).
Εξηγούνται οι φθογγολογικές αλλαγές στον αόριστο των αφωνόληκτων ρημάτων και οι ομοιότητες με τη ν.ε. γλώσσα.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Οι μαθητές/τριες μπορούν με τη χρήση των ερμηνευτικών και γλωσσικών σχολίων να προσπελάσουν το κείμενο. Συζητούν τις ιδέες και τα νοήματα του κειμένου του Αρριανού με τη βοήθεια των ερωτήσεων 1-4 της σελ. 54. Ενδείκνυται η διαθεματική προσέγγιση με το μάθημα της
Ιστορίας.
✎ Σελ. 58-59: 1-3, 5-6. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην αναγνώριση και την κλίση της οριστικής παρατατικού - αορίστου ενεργητικής φωνής και της οριστικής παρατατικού του εἰμί.
Ενότητα 9
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 4 ώρες
Κείμενο
☑ Σελ. 68, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
☑ Απλή αναφορά στην παραγωγή ρημάτων με ενδεικτικά παραδείγματα. Επισήμανση ομοιοτήτων με τη ν.ε. γλώσσα.
☑ Ο αναδιπλασιασμός. Οριστική παρακειμένου και υπερσυντελίκου βαρύτονων ρημάτων ενεργητικής φωνής.
Εξηγείται το γραμματικό φαινόμενο του αναδιπλασιασμού, τα είδη του και πώς σχηματίζεται στον παρακείμενο και στον υπερσυντέλικο.
✖ Τα αφωνόληκτα δε θα διδαχθούν.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Προτείνεται να δοθεί η μετάφραση του κειμένου, να γίνει νοηματική επεξεργασία του και, στη συνέχεια, οι μαθητές/τριες να επεξεργαστούν το αρχαίο κείμενο με τη βοήθεια των γλωσσικών σχολίων και των ερωτήσεων 1-3 της σελ. 70 του σχολικού βιβλίου.
☑ Σελ. 71: 1-3.
✎ Σελ. 72: 1-3. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην παραγωγή ρημάτων από ονόματα.
✎ Οι μαθητές/τριες ανευρίσκουν παραδείγματα λέξεων στη ν.ε. γλώσσα με αναδιπλασιασμό (π.χ. μεμονωμένος, γεγονός κ.ά.).
✎ Σελ. 75: 1. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην κλίση της οριστικής παρακειμένου και υπερσυντελίκου βαρύτονων ρημάτων.
Ενότητα 10 - Προαιρετική διδασκαλία
Κείμενο
🔘 Σελ. 76, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
🔘 Το κείμενο της άσκησης 11 στη σελ. 81 (Πλάτων, Πρωταγόρας 325c-d) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για επανάληψη στα μορφοσυντακτικά φαινόμενα.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
🔘 Το κείμενο δίνεται σε μετάφραση.
🔘 Για τη διδασκαλία της ενότητας βλ. στο αποθετήριο του «Πρωτέα» το σχετικό
σενάριο lazaridou_filia.doc
🔘 Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην εμπέδωση της ύλης με ασκήσεις αντιστοίχισης, συμπλήρωσης κενών κ.ά., αλλά κυρίως αναγνώρισης στο κείμενο ιδίως των τύπων που συνάντησαν για πρώτη φορά στη γλώσσα, όπως η δοτική (σελ. 79: 1, 2, 4 και σελ. 80-81: 1-5, 7-9 εναλλακτικά μπορούν να αξιοποιηθούν η 2η και η 11η άσκηση, εμπλουτισμένες με πιο πολλά ερωτήματα).
Ενότητα 11
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 3 ώρες
Κείμενο
☑ Σελ. 82, το κείμενο της ενότητας
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
✖ Ετυμολογικά: το κεφάλαιο δε διδάσκεται.
🔘 Με παραδείγματα μέσα από το κείμενο διδάσκεται η δομή της απλής πρότασης και επεξηγείται η ορολογία [υποκείμενο / ονοματική φράση (ΟΦ) – κατηγόρημα / ρηματική φράση (ΡΦ)]. Η διδασκαλία
συνδέεται και με αντίστοιχα παραδείγματα από τη ν.ε. γλώσσα.
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Οι μαθητές/τριες μπορούν με τη χρήση των ερμηνευτικών και γλωσσικών σχολίων να προσπελάσουν νοηματικά το κείμενο. Συζητούν με τη βοήθεια και των ερωτήσεων 1-4 στη σελ. 84 του σχολικού βιβλίου τις ιδέες του κειμένου του Αρριανού. Ενδείκνυται η διαθεματική προσέγγιση με το μάθημα της Ιστορίας.
☑ Σελ. 85: 2-3.
🔘 Σελ. 88-89: Μπορούν να αξιοποιηθούν οι σχετικές με τη δομή της απλής πρότασης ασκήσεις 1-8.
Ενότητα 12 (μόνο το Γ2) και 13
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 4 ώρες
Κείμενο
☑ Σελ. 98, το κείμενο της 13ης ενότητας.
✖ Να μη διδαχθεί το κείμενο της ενότητας 12.
Λεξιλογικό - Ετυμολογικά, Γραμματικοσυντακτικά Φαινόμενα
✖ Ετυμολογικά: το κεφάλαιο και των δύο ενοτήτων δε διδάσκεται.
☑ Σελ. 96, Ενότητα 12. Η διδασκαλία των ειδών των προτάσεων πραγματοποιείται με συνοπτική προσέγγιση, χωρίς εκτεταμένη εμβάθυνση. Επισημαίνονται οι ομοιότητες με τη ν.ε. γλώσσα.
☑ Σελ. 103-104, Ενότητα 13. Γίνεται αναφορά στη συντακτική λειτουργία του απαρεμφάτου και της μετοχής στην πρόταση, χωρίς αναλυτική προσέγγιση.
☑ Παρουσιάζεται η ιδιαιτερότητα της μορφής του απαρεμφάτου και της μετοχής σε σύγκριση με τη νέα ελληνική γλώσσα. Διευκρινίζεται η απουσία του απαρεμφάτου στη νέα ελληνική και επισημαίνονται οι μορφές στις οποίες αυτό επιβιώνει (π.χ. το δούναι, το λαβείν κ.ά.).
Προτεινόμενη Προσέγγιση
✎ Οι μαθητές/τριες μπορούν με τη χρήση των ερμηνευτικών και γλωσσικών σχολίων να προσπελάσουν νοηματικά το κείμενο. Συζητούν με τη βοήθεια και των ερωτήσεων του σχολικού βιβλίου (σελ. 100, 1-4) τις ιδέες του κειμένου.
🔘 Είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί για συζήτηση το ρητό για τη φιλία στη σελ. 105.
✖ Ο λεξιλογικός πίνακας της ενότητας 12 (σελ. 92) δε διδάσκεται.
☑ Σελ. 100: 1-2.
✎ Εξοικειώνονται οι μαθητές/τριες να αναγνωρίζουν μέσα στο κείμενο τους τύπους των χρόνων της οριστικής ενεργητικής φωνής του απαρεμφάτου και της μετοχής.
✎ Σελ. 105: 1-3, 6. Οι μαθητές/τριες ασκούνται στην αναγνώριση και το σχηματισμό των απαρεμφάτων, καθώς και στον σχηματισμό και την κλίση των μετοχών της οριστικής ενεργητικής φωνής.
Επανάληψη / Εμπέδωση της διδαχθείσας ύλης
🕒Ενδεικτικός Χρόνος: 3 ώρες
✖ Ενότητες 14-18: δεν θα διδαχθούν
🕒 Σύνολο προβλεπόμενων διδακτικών ωρών: 43
